بررسی تأثیر جهانی شدن بر هویت اجتماعی (قومی، ملی) جوانان شهر نهاوند در سال 1392

امروزه هویت انسان ها فراز و نشیب¬های زیادی را با فرایند جهانی شدن تجربه کرده است. با تحقق جهانی شدن و امکان تعامل بین فرهنگی در سطح جهانی می توان از پویایی، تعدد و انعطاف، به عنوان ویژگی¬های هویت نوین یاد کرد. از این رو رویکرد پژوهش حاضر به هویت، تأکید بر آن به عنوان برساخته‏ای اجتماعی است. بر این اساس هویت حاصل شرایط اجتماعی و کنش های انسان‏هاست. معناساز بودن هویت بر برساختی بودن آن دلالت می‏کند. پژوهش حاضر جهانی¬شدن را فرایندی به شمار در نظر می¬گیرد که با در برگرفتن همه ابعاد زندگی، ذهنیت¬ها و عینیت¬ها را تحول بخشیده و با انسجام ارگانیکی جهان و تبدیل آن به «مای» بزرگتر، تمایل فرهنگ¬ها به اقتباس از یکدیگر را به ارمغان می¬آورد. از این رو هدف از این تحقیق بررسی تأثیر جهانی شدن بر هویت اجتماعی (قومی و ملی) جوانان شهر نهاوند است. به همین منظور با استفاده از فرمول کوکران و با بهره¬گیری از نمونه¬گیری احتمالی متناسب با حجم از 400 نفر از جوانان این شهر، داده¬ها گردآوری شد. در ابتدا با در رابطه قرار دادن ابعاد اصلی جهانی¬شدن (نگرشی و رفتاری) و نیز هویت اجتماعی (قومی و ملی)، مشخص شد که این دو بعد جهانی¬شدن دارای رابطه¬ی مستقیم و مثبتی با هویت ملی و قومی پاسخگویان دارد. با این تفاوت که رابطه¬ی ابعاد جهانی شدن بر هویت قومی بیشتر از هویت ملی است. این خود بیان¬گر این است که روند جهانی شدن به معنای فراموشی فرهنگ¬های بومی، قومی و منطقه¬ای نیست، بلکه جهانی¬شدن موجب تقویت هویت¬های قومی گردیده است. در ادامه به بررسی رابطه¬ی ایعاد نگرشی (فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی) و رفتاری (مدیریت بدن، مصرف کالاهای فرهنگی، تعاملات مدرن، اوقات فراغت و مصرف رسانه¬ای) جهانی¬شدن با هویت قومی و ملی پرداخته شد که در اکثر موارد رابطه¬ی معناداری بین آن¬ها وجود داشت. نکته قابل توجه رابطه¬ی قوی¬تر بعد فرهنگی از ابعاد نگرشی جهانی شدن و مصرف رسانه¬ای و مصرف کالاهای فرهنگی از ابعاد رفتاری جهانی¬شدن بود که نشان از نقش فرهنگ در شکل دادن به هویت قومی و ملی است. در نهایت نیز به بررسی رابطه بین متغیرهای جمعیت شناختی با متغیرهای تحقیق پرداخته شد که به جز رابطه¬ بین تحصیلات پاسخگویان و هویت قومی و ملی آنان، در بقیه موارد رابطه¬ معناداری مشاهده نشد. در پایان نیز با استفاده از تحلیل چندمتغیره مشخص شد که متغیرهای مستقل تحقیق توانسته¬اند 28 درصد از واریانس هویت ملی و 36 درصد از واریانس هویت قومی را تببین کنند.